Herfstdip & Vitamine D – van donker naar licht

De dagen worden korter en donkere wolken stapelen zich op in je hoofd. Dit zou zomaar het begin kunnen zijn van een herfstdip. Rete vervelend als je jezelf lusteloos voelt en alles je gestolen kan worden. Een herfstdip kan aanvoelen alsof je een depressie hebt.

Maar maak je geen zorgen, al kunnen de symptomen erg overeenkomen, een herfstdip is seizoensgebonden. Het kan natuurlijk wel zo zijn als je al bekend bent met depressieve klachten dat een herfstdip (en het gebrek aan vitamine D) je melancholische gevoel versterkt. 

---

Autumn is a second spring, when every leaf is a flower

Albert Camus

---

Hoe ontstaat een herfstdip en wat gebeurt er met je

Je voelt het vaak niet zo goed aankomen en ineens ‘poef’ is het daar: de niet zo kleurrijke herfstdip. En daar zit je dan met je ziel onder je arm en een donkere wolk in je hoofd. Je staat op uit je warme bed en denkt…’ugh, ik had me liever nog een keer omgedraaid, ik wil niet naar mijn werk, waar doe ik het allemaal voor?

Er gebeuren dingen in je hoofd waar je weinig controle over hebt. Dit komt omdat er wat dingetjes verdwijnen én aangemaakt worden in je lichaam…

En dit zijn die dingetjes

Door gebrek aan daglicht kan er een tekort aan vitamine D ontstaan. Bovendien wordt het eerder donker en maakt je lichaam meer Melatonine aan. Melatonine is een lichaamseigen stofje wat ervoor zorgt dat je kunt slapen.

In feite zegt dat stofje tegen je: ” Joh, Kim, weet je wat? Het is donker aan het worden, tijd om je voor te bereiden op de nacht.” Hadden we in de oertijd geleefd, dan was er niks aan de hand en gingen we netjes slapen op onze ‘bedsteen’ onder onze buffelhuid.

Maar we leven in de 21ste eeuw, we hebben lampen, tv’s, radio’s, computers en telefoons. Deze technische snufjes houden ons wakker. Bovendien hebben we (vaak) een gezin wat nog wat aandacht wil, vrienden die we willen behouden, hobby’s waar we rustig van worden en willen we ook nog wat bewegen om gezond te blijven. En dat allemaal na werktijd.

Kortom om 17.00 uur naar bed gaan is in ons 21 eeuwse bestaan niet echt een optie. We zijn dus in werkelijkheid een beetje tegen onze natuur aan het vechten. En dat maakt het lastig. Want hoewel we van alles willen doen op een avond. Zorgt de herfstdip ervoor dat we weinig tot geen energie hebben, het nut er niet van inzien om nog iets te ondernemen en daadwerkelijk het liefst gehoor geven aan de Melatonine die door ons lichaam giert.

Dat hormoontje wat ‘geluk’ aanmaakt

Dan hebben we ook nog ons ‘gelukshormoon’ genaamd serotonine. Ook dat wordt in de winter minder aangemaakt. Als je hier gevoelig voor bent dan kan dit er zeker voor zorgen dat je jezelf een stuk minder happy de peppie voelt. En alles bij elkaar maakt dat de donkere periode van het jaar voor jou alles behalve gezellig is.

‘je bent niet de enige’

Een herfstdip is een veel voorkomend verschijnsel en niets om je voor te schamen. Je bent niet de enige die ervaart dat je gedachten wat minder vrolijk worden zodra er een groot deel van (je natuurlijke vitamine D bron) het zomerse daglicht, verdwijnt. Dat is een schrale troost, want dat een herfstdip erg vervelend is, staat als een paal boven water. Maar soms is het fijn te weten dat je niet alleen staat.

1 op de 10 mensen heeft het namelijk moeilijk tijdens de herfst (en winter). Ze zien dingen somber in, hebben minder energie en voelen zich over het algemeen minder vrolijk. 1 op de 40 mensen heeft het zelfs heel erg moeilijk. Zij zitten in een diep dal en zien niet hoe ze er snel uit kunnen komen.

Deze laatste groep vertoont sterke overeenkomsten met een depressie. Het verschil tussen deze twee is dat zodra er veranderingen in het weer, en daglicht, ontstaan, de donkere wolken in het hoofd (de herfstdip) letterlijk weer plaats maken voor de zon (vitamine D).

SAD

Je kunt een herfstdip herkennen aan de onderstaande symptomen. Deze symptomen kunnen natuurlijk ook wijzen op iets anders. Twijfel je of je in een herstdip zit of dat het een (beginnende) depressie is? Dan doe je er altijd verstandig aan om even een bezoek aan je huisarts te brengen.

• geen zin in contact;

• Lusteloosheid;

• Niet uit bed willen (kunnen) komen;

• Minder of juist meer eetlust;

• Emotioneel instabiel;

• Sneller moe zijn;

• Geen behoefte aan gemeenschap met je partner;

• Onverklaarbaar onbestemd gevoel.

Samengevat: je voelt je jezelf verdrietig of wel SAD. SAD is een afkorting voor de Engelse benaming ‘ Seasonal Defective Disorder’ in Nederland wordt het ook wel seizoensgebonden depressie genoemd. 

Vitamine D

We hebben allemaal vitamine D nodig. Vitamine D is een vitamine die o.a. wordt aangemaakt door daglicht. En hoe feller het daglicht is (de zon) hoe meer vitamine D ons lichaam aanmaakt. 

Vroeger was het gemakkelijker om zomaar even een snufje vitamine D binnen te krijgen door een tijdje naar buiten te gaan of op het land te werken. Tegenwoordig is dat toch iets minder vanzelfsprekend geworden. Door beschermende kleding en door de zonnebrand die we gebruiken wordt er stiekem best wel wat van die vitamine D opname tegengehouden. Dat wil niet zeggen dat je geen vitamine D binnenkrijgt door naar buiten te gaan, maar dat het langer duurt dan pakweg 50 jaar geleden.

Je kunt je daarom voorstellen dat zodra de klok verzet wordt, de seizoenen wisselen, en er minder daglicht is, het nog moeilijker is om aan een flinke dosis vitamine D te komen. 

Vitamine D tekort kan zorgen voor een herfstdip

Uit onderzoek is gebleken dat een depressie (en ook een herfstdip of winterdip) vaak samengaat met een tekort aan vitamine D. Echter is het nog niet geheel duidelijk hoe dat verband zich precies verhoudt. Het is een beetje het kip en het ei verhaal. Maar dat er een verband is dat staat vast. 

Het is daarom helemaal niet zo gek dat je in een herfstdip raakt wanneer je lichaam minder vitamine D opneemt. 

Bovendien kan een tekort aan vitamine D ook ook andere vervelende klachten geven. Daar ga ik in dit artikel dieper op in.

Ga buitenuit voor vitamine D

Nu we weten dat er minder vitamine D aangemaakt wordt doordat de zon minder lang en minder fel schijnt in de herfst, lijkt het misschien logisch om dan maar binnen te blijven. Maar niets is minder waar. Ook al zie je de zon niet schijnen, door naar buiten te gaan, krijg je altijd meer daglicht (en dus vitamine D) op je snoet dan wanneer je binnen zit. 

Een half uurtje per dag naar buiten kan al een aanzienlijk verschil maken. 

Supplementen

Een andere manier om aan extra vitamine D te komen is door supplementen te slikken. Het is (nog) niet wetenschappelijk bewezen wat voor effect het nemen van een vitamine D supplement heeft. Maar dat veel mensen er baat bij hebben is algemeen bekend. Ik gebruik zelf het supplement van Nutalis (vegetarisch). Vitamine D3 is de beste keuze om als supplement te gebruiken.

Voeding

Nog een manier om wat extra vitamine D binnen te krijgen tijdens de herfst, is door het eten van eieren (kies voor kipster eieren, dan hebben de kippen in ieder geval nog iets van een leven gehad) of voor vette vis (kies dan voor het MSC keurmerk om dezelfde reden als de kippen ;-))

In roomboter en zuivel zit ook vitamine D, maar deze vitamine is hieraan toegevoegd. Je zou kunnen overwegen dit te eten. Maar om allerlei andere redenen, kun je beter geen zuivel eten en of drinken.

Mocht je willen weten hoeveel je tekort is en hoeveel ‘extra’ vitamine D je binnen mag krijgen, dan kun je altijd even met je huisarts overleggen.

Lichttherapie en daglichtlampen kunnen ook een uitkomst bieden. Daarover lees je meer in dit artikel. 

---